In geen land ter wereld zijn zoveel product- en merkpiraten bezig als in China. Volgens de VDMA (Verein Deutsche Maschinen- und Anlagenhersteller) komt 71 % van alle plagiaat daar vandaan. Waarom is deze kopieerindustrie in China zo uitgebreid? Waarom blijven Chinese maatregelen zonder resultaat? Jurist Prof. Dr. Rainer Erd en bedrijfseconoom Prof. Dr. Michael Rebstock van de Hochschule Darmstadt hebben hier studie naar verricht.
In hun studie, Probleme der Rechtsdurchsetzung des Urheber-, Marken-, und Patentrechts in China und deren Auswirkungen auf die Marktstrategie deutscher Unternehmen, wordt duidelijk, dat de schade door de roofkopieerindustrie aanzienlijk is. Vanuit het zicht van de ondernemer betreft het omzetdaling van de originele fabrikant, verlies van marktaandeel maar ook kosten voor bescherming en rechtszaken en daling van de marktwaarde en verlies aan imago. Andere gevolgen zijn verlies aan arbeidsplaatsen, belastinginkomsten en sociale verzekeringspremies.
Het Duitse Ministerie van Justitie schat de ontstane schade op circa € 25 miljard per jaar. Ook verdwijnen er per jaar 70.000 arbeidsplaatsen. Daarbovenop komen gevolgen voor mens en milieu, gevaar voor lijf en leden van de consument en schade aan milieubeschermingsystemen. Vervalste medicijnen, die door vermenging of vervanging door piraatmiddelen op de markt komen, kunnen patiënten het leven kosten. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO geeft aan, dat 60 % van de vervalste medicijnen placebo’s zijn en dat 16% is vervuild door giftige stoffen.
Ook in de aandrijf- en besturingstechniek komt piraterij voor. Tal van Europese ondernemingen hebben er last van. De foto’s tonen originele producten.
China en piraterij
China heeft met de toetreding tot de wereldhandelsorganisatie WTO in 2001 internationale regels overgenomen. Volgens de studie heeft heeft het land een moderne wetgeving voor de bestrijding van piraterij. Toch kan het Chinese recht onvoldoende worden ingezet; er zijn te weinig opgeleide rechters en advocaten en het justitieapparaat wordt politiek aangestuurd. In de grote steden Peking en Sjanghai aan de oostkust wordt een begin gemaakt met de moderne rechtspraak.
De strijd tegen de piratenindustrie wordt echter bemoeilijkt door een veelvuldig voorkomende praktijk van lokale corruptie vooral in de landelijke regio’s, waar rechters speelbal van de politiek en de profiterende ondernemingen worden gemaakt. Bovendien wordt op grond van een duizendjarige traditie plagiaat niet als verwerpelijk maar als prijzenswaardig aangemerkt. De piratenindustrie heeft voor de Chinese regering ook voordelen. Aan de ene kant maakt het verhoging van de levensstandaard in landelijke gebieden mogelijk, aan de andere kant ontstaan zo mogelijkheden voor de massaconsumptie van merkartikelen in China.
Maatregelen
De studie beschrijft de mogelijkheden voor preventieve maatregelen tegen product- en merkpiraterij. Daartoe behoort ook voorlichting. Piraterij is volgens het China Competence Center van de Industrie- en Handelskamer Frankfurt am Main en Darmstadt (IHK) een van de grootste problemen voor Duitse ondernemingen in China. Het bewustzijn ontbreekt nog. Het instrument voor bescherming van beschadiging van geestelijk eigendomsrecht wordt bij lange na niet volledig gebruikt. Vaak wordt de aanmelding van het beschermrecht verzuimd; de betrokkenen hebben dan praktisch geen mogelijkheden van handelen. Hier ligt dus een taak voor het IHK.
In de studie zijn maatregelen beschreven voor een antipiraterij strategie, die ondernemingen zelf kunnen treffen. Voorbeelden:
- zichtbare en onzichtbare merktekens in originele producten maken het de douane mogelijk aan de grens of op een beurs vervalsingen te constateren en uit de markt te nemen
- directe verkoop van de producten door fabrieksbedrijven voorkomt gaten in de veiligheid door het ontbreken van tussenhandel
- een huismerkstrategie vermindert door de concentratie van ontwikkeling, productie en handel binnen de eigen markt het verdwijnen van kennis. Bij het uitbesteden van productiedelen naar China of diensten en vertalingen aan externe medewerkers neemt het gevaar van diefstal van geestelijk eigendom toe.
Toekomst
De auteurs beantwoorden de vraag met betrekking tot de toekomst van de roofkopieerindustrie in China met gematigd optimisme. Veel wijst erop dat de komende jaren in China een weg wordt bewandeld richting kopievrije economie. Deze trend was ook in Taiwan en Japan in vergelijkende omstandigheden zichtbaar. Ook zal het recht in de komende jaren groeien naar een modern, door gekwalificeerde juristen geleid systeem. Tevens zal door stijgende welvaart de interesse voor originele producten ook in China stijgen.