In het Europese ‘Fit for 55’ plan wordt gestreefd naar 55% CO2-reductie in 2030 om vervolgens klimaatneutraal te worden in 2055. Nederland wil al in 2030 een 60% reductie realiseren van broeikasgassen, waarvan CO2 de belangrijkste is. Daarnaast stelt de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) dat vanaf 2024 steeds meer bedrijven verplicht worden te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Er moet dus fors versneld worden. Dit is een enorme uitdaging voor de industriesector, aldus een sector update van de ING.
Om de Nederlandse energie intensieve industrie te verduurzamen en de CO2-uitstoot volgens de doelstellingen van het Klimaatakkoord terug te brengen, is versnelling nodig. In de nieuwe klimaatplannen is immers een veel scherpere daling van het emissieplafond in het ETS handelssysteem ingesteld. De emissierechten in het ETS voor de 60 grootste uitstoters lopen nu al in 2040 af. Om te kunnen voldoen aan de regelgeving is er een veel snellere reductie van uitstoot nodig in de elektriciteitssector (43% aandeel) en energie-intensieve industrie (chemie 26%, olie 14% aandeel).
Elektrificatie biedt potentie
Een belangrijke oplossingsroute voor CO2-reductie is de energietransitie met onder meer de uitfasering van fossiele brandstoffen. Hierin ligt er naast de inzet van duurzame/hernieuwbare energie, geothermie, hergebruik van gassen, reststromen en restwarmte enorm veel potentieel in elektrificatie van industriële processen. Processen kunnen ook nog veel efficiënter en zuiniger waardoor de warmtevraag daalt, de snelste vorm van verduurzaming.
Energietransitie in de industrie
De (proces)industrie kan sterk bijdragen aan de klimaatdoelstellingen door de uitstoot van CO2 versneld te reduceren. De belangrijkste verduurzamingsroutes zijn de elektrificatie van industriële processen, duurzame en hernieuwbare energie t.b.v. warmtehuishouding, hergebruik, afvang en opslag van CO2 en betere efficiëntie en circulariteit van industriële processen.
Power-2-X
Industriële elektrificatie, ook wel Power-2-X genoemd, is de vervanging van fossiel aangedreven processen door processen aangedreven met groene stroom (directe elektrificatie) of groene moleculen (indirecte elektrificatie). Maar wat zijn de meest kansrijke routes tot 2030 en 2050? De routekaart Elektrificatie geeft een aanzet wat de Nederlandse industrie nodig heeft om de omslag naar elektrificatie te maken. Voor 2030 is minimaal 30 TWh extra elektriciteit nodig. Voor 2050 is de industriële energiebehoefte 80-130 TWh. Elektrificatie kan minimaal 60% van de totale behoefte van de industrie invullen. Dit vereist aanvullende hernieuwbare elektriciteit en conversiecapaciteit.
Fieldlab Industrial Electrification (FLIE)
ING had met betrekking tot de elektrificatie van de industrie een gesprek met Marco Kirsenstein en Peter van Hooft van het Fieldlab Industrial Electrification (FLIE). Dit fieldlab richt zich op het versnellen van de ontwikkeling én implementatie van technologie voor de elektrificatie van productieprocessen. Uit dit gesprek kwam onder meer naar voren op welke elektrificatieoplossingen het fieldlab zich richt (1) Power-to-Heat (P2H) oftewel de opwekking van proceswarmte voor de industrie (40% industriële energiegebruik) met behulp van elektriciteit in plaats van fossiele brandstoffen en (2) Power-to-Chemicals (P2C), toepassing van waterstof en de omzetting van CO2 en andere broeikasgassen in bio-chemicaliën waarbij deze worden ingezet als ‘groene moleculen’. De eerstgenoemde technologie en oplossingen (P2H, e-boilers en stoom-warmtepompen) zijn snel implementeerbaar. De inzet van elektrolysers voor (in)directe conversie van CO2 t.b.v. groene moleculen (waterstof) als brandstof zal naar verwachting binnen 5 jaar breed toepasbaar zijn.
Potentie elektrificatie
De potentie van elektrificatie is enorm groot en daarmee ook de bijdrage aan de CO2-reductie. De energietoevoer uit zon en wind zal op veel grotere schaal kunnen worden benut en toegepast. En elektrolysers staan nog maar aan het begin van de ontwikkelingscurve en toepasbaarheid op grote schaal.
Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)
De Europese Commissie heeft in april 2021 wetgeving aangenomen die duurzaamheidsrapportage voor grote bedrijven verplicht, de CSRD. In deze nieuwe richtlijn staat dat vanaf 2024 steeds meer bedrijven (beursgenoteerd) verplicht worden te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Vanaf 2025 gaan middelgrote bedrijven rapporteren over de milieu- en sociale impact van bedrijfsactiviteiten. Dit geldt voor bedrijven die aan minimaal twee van de volgende criteria voldoen: 40 miljoen euro netto omzet; 20 miljoen euro balanstotaal; 250 of meer medewerkers. Deze bedrijven zullen een apart MVO-rapport in de jaarrekening moeten opnemen. In dit deel dienen ze te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu en de inzet t.a.v. sociale en ecologische uitdagingen.
Tips voor ondernemers
ING geeft een aantal tips aan ondernemers. Een eerste is om duurzaamheid en CO2-reductie onderdeel te maken van het businessmodel. Het is belangrijk om concrete keuzes te maken in circulair produceren, energietransitie, duurzaam vastgoed en duurzame mobiliteit. Het ontwikkelen van een roadmap met daarin kleine stappen en het verbinden van haalbare doelen kan daarbij helpen, ook door de duurzaamheidsdoelen aan Sustainable Development Goals te koppelen.
Samenwerking
Een tweede tip is om de samenwerking op te zoeken aangezien verduurzamen lastig is om alleen te doen. Denk voorbeeld aan samenwerking met brancheverenigingen.
Als derde tip noemt ING om in de voorbereiding naar de CSRD duurzaamheidsrapportage te zorgen voor een strategie die in lijn ligt met de rapportage vereisten. Richt processen in om dit met data te kunnen onderbouwen.
Tot slot is het het onderzoeken waard of je gebruik kunt maken van bestaande subsidieregelingen die verduurzaming van energiegebruik, energie-efficiency of duurzaamheid/circulariteit bevorderen.
In een live webinar op 26 september legt ING meer uit over de CSRD.
Ook interessant: Industrie versnelt investeringen in energie-efficiëntie
