Pagina 27 van: Aandrijftechniek – nummer 4 – 2017

www.AT-aandrijftechniek.nlMEI 2017 AT AANDRIJFTECHNIEK 27

TECHNIEK Mechanisch

daar G), met een krimp van 3 procent
waardoor het zich leent om gebruikt te
worden in combinatie met een stalen
kern die direct wordt meegegoten. Door
de krimp hecht het zich heel goed. Lau-
ramid kan in bijna elke vorm worden ge-
goten, tot 6 meter lengte en 1000 kilo
gewicht, en in near netshape vormen.
Handtmann Elteka heeft voor tandwielen
een combinatie gemaakt van Lauramid
met een speciale vertandinggeometrie.
Boesten: “Handtmann heeft goed geke-
ken naar het ontstaan van wrijvingsverlies
en warmte. Doel hierbij was de relatieve
beweging die voor veel wrijving zorgt te
minimaliseren, en juist gebruik te maken
van het afrollen van de tand om warmte-
ontwikkeling en dus thermische uitval te
beperken. Door deze specifieke geome-
trie komen ze op de helft van het wrij-
vingsverlies van een goed gesmeerd staal/
staal tandwielpaar uit.” Hierdoor ontstaat
dus minder warmte. Lauramid is er in
twee varianten: LL30 en LL40. Hierbij wor-
den de krachten volledig overgebracht via
het walsvlak. Een Lauramid LL40 tandwiel
kan hierdoor tot 75 procent méér vermo-
gen overbrengen dan een standaard
kunststof tandwiel. Bij het LL30 tandwiel is
dat nog steeds 60 procent méér vermo-
gen. Het LL40 tandwiel heeft een vermo-
gensverlies van minder dan 1 procent

(versus staal 2%), bij het LL30 tandwiel is
het verlies teruggebracht tot 4 procent
(versus 6% standaard voor kunststof tand-
wielen). “Voor toepassingen waar vermo-
gens worden overgebracht bij hoge toe-
ren is dit dé oplossing.”

Gelijkmatiger belasten
Een vertandingstoepassing waarin kunst-
stof amper wordt gebruikt, is het ketting-
wiel. Men heeft zelfs een 8 mm dik ket-
tingwiel getest op een crossmotor. Bij
kettingaandrijvingen heeft het kunststof
tandwiel naast geluidsreductie en droog-
loopmogelijkheden een bijkomend effect,
namelijk dat de ketting minder zwaar be-
last wordt. Bij een stalen kettingwiel komt
bijna 100 procent van het vermogen op de
eerste schakel waar de tand in grijpt.
Doordat de kunststof tanden iets vervor-
men – en zich later weer herstellen – wordt
de kracht direct doorgegeven aan de vol-
gende tanden. “Het koppel wordt hier-
door verdeeld over vier tot vijf schakels
van de ketting. Door ditzelfde fenomeen
valt het polygoon effect op de ketting vol-
ledig weg. Deze wordt dus minder belast
en zal minder snel slijten,” legt Ronnie
Boesten uit.

www.vinkwebshop.nl
www.lauramid.nl

Diverse toepassingen voor de voedsel- en verpakkingsindustrie, allemaal ontworpen op

unieke materiaaleigenschappen.

Een voorbeeld van een vertanding in de productie van autobanden.

Smeermiddelen zijn niet toegestaan, de momentkracht bedraagt

1000 kg.

Extra controle op food grade kwaliteit
Een van de sectoren waarin de toepassing van kunststof tand-
wielen groeit, is de machinebouw voor de voedingsmiddelen-
industrie. Sinds enkele jaren gelden hier binnen de Europese
Unie striktere regels voor. Het gaat om de uit 2011 stammende
wetgeving in de raamverordening 1935 / 2004, voor kunststoffen
de 10/2011 EU richtlijn. Waar het om draait in deze wetgeving
is traceerbaarheid van de materialen. Ronnie Boesten: “Alle
materialen migreren. Kunststoffen doen dat in meerdere mate
dan metalen. Deze richtlijn schrijft de eisen voor die aan de
materialen gesteld worden.” Smaak, de geur en de textuur van
voedingsmiddelen mogen niet aangetast worden door de kunst-
stoffen waarmee ze in aanraking komen. De kunststoffen die
voor aandrijfcomponenten en andere onderdelen van de machi-
nes worden gebruikt, migreren niet in die mate dat ze smaak en
geur beïnvloeden. Je zult echter wel als machinebouwer moeten
aantonen dat je deze food grade kunststoffen hebt toegepast.
Traceability tot aan de bron van de grondstoffen. En daar wringt
de schoen. Boesten: “Wij wijzen klanten hierop, zeker tegen-
woordig wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van certifica-
ten. Het batchnummer moet bij de Good Manufacturing Practice
(GMP) bewaard worden. In Europa moet je elk product dat in
aanraking komt met voedingsmiddelen kunnen terug herleiden
tot de bron.” Machinebouwers realiseren zich vaak onvoldoende
dat men zelf ook aan deze GMP moet voldoen. Wie kunststoffen
gaat toepassen, moet ook kijken waar de machine terecht komt.
In de VS is men minder streng, FDA goedkeuring volstaat. In
Europa moet het food grade certificaat overlegd kunnen worden
op het totale eindproduct en moet in de eigen administratie van
elk onderdeel aangetoond kunnen worden uit welke batch mate-
rialen het komt.

Kun je vertandingen 3D-printen?
De ontwikkelingen op 3D-printgebied gaan hard. Toch ziet Ron-
nie Boesten het 3D-printen van tandwielen als vervanging nog
niet snel doorbreken. “De sector is zoekende; veel fabrikanten
zijn ermee bezig in zowel FDM als SLS. Maar bij het printen haal
je op moleculair niveau nooit de materiaaleigenschappen van
het oorspronkelijke homogene product.” Voor prototypes of
kleine series producten die niet zwaar belast worden maar wel
slijtvast moeten zijn, komt men hiermee steeds verder; voor
zwaar belaste toepassingen momenteel nog niet maar men staat
hier niet stil.

24-25-26-27_kunststoftandwielen.indd 27 23-05-17 08:12