Pagina 44 van: Aandrijftechniek – nummer 3 – 2017

42 | AANDRIJVEN EN AUTOMATISEREN

ACTUEEL

Column

Mechanische aandrijftechniek
blijft de basis

Wij zijn als Brevini Benelux lid van de FEDA-technologiegroep Electrical & Mechanical Motion Solutions
(EMMS). Niks mis mee, maar samen met enkele andere leden vragen we ons af of de naam van onze
groep de lading nog wel dekt. Als leverancier van mechanische aandrijftechniek waren we jaren gele-
den lid van de Vereniging Voor Aandrijftechniek (VVA). Na verschillende fusies ontstond in 2004 FEDA.
Natuurlijk is het vakgebied het afgelopen decennium verbreed en vragen afnemers steeds meer om
totaaloplossingen. Aanduidingen als ‘Motion & Drives’, ‘Mechatronica’ en ‘Integrated Solutions’ sluiten
daar prima bij aan.
De omzet van mechanische aandrijftechniek (tandwielkasten, reductoren, lagers, kettingen, etc.) be-
draagt jaarlijks zo’n 250 à 300 miljoen. Dit op een totale ‘FEDA gerelateerde omzet’ van circa 4 miljard
euro. Toch had ik de aanduiding aandrijftechniek graag behouden voor onze technologiegroep.

What’s in a name?
Neem nu de vakbeurs World of Technology & Science (WoTS), waarvan ‘Motion & Drives’ onderdeel
uitmaakt. De naam WoTS omvat vele industrieën, zoals medisch, vliegtuigbouw, farmacie, voeding- en
genotmiddelen, chemie, etc. Aandrijftechniek speelt in al deze industrieën een rol. Wellicht wordt het
weer tijd voor een aparte beurs waar de op aandrijftechniek gerichte FEDA-leden centraal staan en niet
links en rechts worden weggestopt tussen leveranciers van robotica, besturingen en bussystemen.
Ook vind ik dat vakbladen te veel aandacht besteden aan automatisering, mechatronica, robotica, vi-
sion en Industrie 4.0. Terwijl mechanische aandrijftechniek de basis is van vrijwel alle bewegende
constructies en componenten. Geen ophaalbrug beweegt, geen auto rijdt, geen machine produceert
en geen vliegtuig vliegt zonder mechanische aandrijftechniek.

Traditie en innovatie
Aandrijftechniek mag dan wel traditioneel in de oren klinken, toch is het een enorm innovatief vakge-
bied. Door innovatie is het rendement van tandwielkasten de afgelopen jaren bijvoorbeeld met 30 tot
40% verbeterd. We moeten er samen met FEDA voor zorgen dat mechanische aandrijftechniek bij
jongeren weer op het netvlies komt te staan en werktuigbouw weer een populaire studierichting
wordt.

In dat kader heb ik veel vertrouwen in de aanpak van Atrium
Groep, waar FEDA haar secretariaat heeft ondergebracht.
Ook ons initiatief om op de WoTS een inspirerende FEDA-
lounge te creëren is belangrijk omdat we ons als aandrijf-
techniekbedrijven daar goed kunnen profileren en kunnen
focussen op de bezoekers. Waar het om gaat is dat we als
bedrijf en als branchevereniging een goede relatie opbou-
wen met beslissers in de markt.

Ketensamenwerking
Natuurlijk gaat het vaker over multidisciplinaire oplossingen.
Maar daarvoor hoeven de componenten niet per se van één
leverancier te komen. Het gaat erom dat men in elke disci-
pline de leverancier kiest met de beste componenten en de
beste service. En omdat mechanische aandrijftechniek altijd
de basis vormt van alles dat beweegt, zullen we dit mooie
vakgebied moeten blijven promoten en zullen we dit vooral
beter en intensiever moeten doen dan nu gebeurt. Bij deze
een oproep aan alle aandrijfcollega’s: ‘Join us to boost our
business’. Een mooi streven voor de komende jaren.

Dennis van Arkel is Manager
Sales & Marketing bij Brevini Benelux

COLOFON

Redactie & tekst:
• Frank Senteur, S&W Publicaties
• ing. M. de Wit–Blok, White-

Cube
• Miranda van Wijk, secretariaat

FEDA
• Jeroen Jongeling, branche­

manager FEDA

Correspondentie
en aanleveren nieuws:
Secretariaat FEDA, info@feda.nl
Alle artikelen in FEDA Actueel
vallen onder verantwoordelijkheid
van de FEDA. www.feda.nl

42-43-44-45_fedaactueel.indd 42 10-08-16 15:22

4 I

Column

Be smart. Be connected. Be FEDA!

IoT, IIoT en Industrie 4.0 creëren iet alleen nieuwe functionele mogelijkheden, maar ook nieuwe vraag-
stukken Op het gebi d v n veiligheid bijvoorb eld en (juri ische) aa sprakelijkheid. Eé van de meest
tot de v rbeelding sprekende voorb elde van IoT is de zelfrijd nde auto. Die hangt continu aa inter
n t, s uitgerust met slimme sensoren, camera’s en andere d tectiesyst men, beschikt over superveilige
software en toch k n het mis gaan. Vraag maar aa Elon Musk, e grote baas van Tesla. En als jouw Tesla
’s nachts automatisch is ‘ge-update’ en dat bevalt je als eigen a iet wanneer je d volgende ochtend
achter het stuur kruipt. Wat dan? Ook binnen de machinebouwwereld hebben we al te maken met
soortgelijke vraagstukken. W nt e zijn inmiddels a aptieve machines die zichzelf (via Industrie 4.0) aan
passen n veranderende omstandigheden, via het web in de gat n worden gehouden en automatisch
worden voorzien van software updates. Welke ffecten h eft dit op de efficiency van die machine en,
veel belangrijker, op de veiligheid?

Adaptieve m chine
En wat geb urt er als een gebruiker (of de servicedienst van de leverancier) een structurele w jziging
aa brengt aan/in d achine? Hierbij diep in het (besturings)hart van de machi ebesturing doordringen
b hoort daarbij steeds vak r tot de mogelijkheden. Daarnaast de cteert e n adaptieve m chine zelf
veranderingen en past de instellingen daar automatisch op aan. ‘Self learning’ heet dat. Al dit uitslui-
tend op machinenive u plaats indt, zal het zo’n vaart niet lopen met de veiligheid en de risico’s. Maar
dat is u juist het punt bij IoT en Industrie 4.0. Daarmee wil men mach nes, afdelingen, hel b drijven
en complete ketens aan lkaar koppelen. Op g ote schaal kan dat nog niet, want daar is echte ‘intercon-
nectivity’ voor nodig en daar zit de wereld momenteel op te wachten. Is het echter zover, pas dan maar
op. Want het aan elkaar knopen van machines, systemen, processen, bedrijven, instanties, websites,
ERP-systemen, MES-syst men, etc. betekent een gigantische toename van verbindingen met even zovele
onbekende risico’s.

Cybercriminaliteit
Iedere n denkt daarbij o middellijk aan hackers die netwerken vernemen, informatie stelen en misbrui-
ken. Terecht wellicht. Want de eerste industriële ransomware aanvallen zijn al gesignaleerd. Tegen beta-
ling van bitcoins konden bedrijven de van buitenaf geactiveerde blokkade van hun fabrieksbesturingssys-
teem oph ffen. Exact op de verbindi g tussen utomatiseringslagen kwamen de cyberaanvallers binnen
om vervolgens tot in de fab iek door t dringen. De ketting is zo sterk als de zwakste schakel! Ook
een zelfrijdende auto zou ‘gehackt’ kunnen worden en door criminelen omgetoverd kunnen worden
t t een macaber moordwerktuig. Als hoogwaardigheidsbekleder zou ik het dus voorlopig maar bij een
betrouw are chauffeur houden. Maar wat doen we in de industrie? Hoe krijgen we IoT en Industrie 4.0
veilig? Zolang Industri 4.0, zo ls bij gr te internationale pro-
ducent gebeurt, vooral op (intern en onde ling) fabrieks
niveau wordt to gepast, zijn de veiligheidsrisico’s nog wel te
overzien, maar dat gaat veranderen. Want het zijn juist de
toepassingen over de (fabrieks)grenzen heen die op macro
schaal geweldige voordelen opleveren. Da kun je vraa en
aanbod optimaal op elkaar afstemmen, overproductie elimi-
neren, efficiënter produceren en de kostprijs verlagen. Voor
dat het zo r is zullen we chter erst met elkaar moeten
afsprek n welke taal alles gaat spreken. En los daarvan heb
je ook nog steeds v kmensen nodig om de ICT-structuur t
realiseren, achines te bedienen prod cten die niet met
robots geassembleerd kunnen worden in elkaar te zetten. D
FEDA volgt de ontwikkelingen op de voet en reageert erop
met gericht opleidingen, cursussen, se inars, workshops en
andere vakgerichte evenementen. Be smart. Be connected.
Be FEDA!

André Bra kma
Branchemanager FEDA

COLOFON

Redactie & tekst
• Frank Senteur, S&W Publicaties
• ing. Marjolein de Wit-Blok,

WhiteCube
• Stefanie Daalman, secretariaat

FEDA
• André Braakman,

branchemanager FEDA

Alle artikelen in Fedactueel vallen
onder de verantwoordelijkheid
van FEDA. www.feda.nl

AANDRIJVEN EN AUTOMATISEREN | 43

Dat het mogelijk is om in Neder-
land (zeer) succesvol een produc-
tiebedrijf te runnen, bewijst
onder meer Scania in Zwolle.
Twee technologiegroepen van
FEDA – ‘Hydraulic Solutions’ en
‘Electrical & Mechanical Motion
Solutions’ – hebben dit eind mei
kunnen ervaren tijdens een rond-
leiding door de fabriek en het
volgen van de bijbehorende
‘LEAN’ workshop.

Deze workshop startte met een bedrijfs-
presentatie van het Scania Productiesy-
steem waarbij diverse aspecten werden
belicht. Tijdens de rondleiding konden
de meer dan 35 deelnemers vervolgens
kennis maken met ‘Lean in de praktijk’
en ontdekken dat het een continu proces
is, waarbij iedere nieuwe oplossing aan-
leiding vormt voor een nieuwe analyse
om nóg verder te verbeteren. Daarnaast
was er aandacht voor de bijbehorende
technieken en tools en was de opzet zo-
danig gekozen dat deelnemers echt kon-
den beleven wat een goede ‘Lean-cul-

tuur’ nu eigenlijk inhoudt. Tot slot was er
gelegenheid voor het evalueren en ver-
diepen van alle aspecten en een begin te
maken met het vertalen van deze kennis
naar de eigen praktijk.
Martijn Brinks, business unit manager bij
WEG vond het geheel indrukwekkend.
“Je hoort al jaren in de spreekwoorde-
lijke wandelgangen dat Scania het LEAN
concept verregaand heeft doorgevoerd,
maar dit in de werkelijkheid zien geeft
pas aan wat het écht inhoudt. Dat er bij-
voorbeeld 60 vrachtwagens per dag
worden geproduceerd was nieuw voor
mij. Dit realiseert het bedrijf door onder
meer het continue verbeterproces te
hanteren. Een aanpak die in alle lagen
van het bedrijf en bij iedere individuele
medewerker in het bloed zit. Bovendien
is de structuur van de organisatie hele-
maal afgestemd op LEAN.”

LEAN bij WEG
“Het LEAN concept zelf is me natuurlijk
bekend,” vervolgt Brinks. “Bij WEG wor-
den wereldwijd 60.000 motoren per dag
gemaakt en ook hier maken we gebruik

Rondleiding Scania ‘indrukwekkend’

Reductoren van Apex Dynamics in ‘schone’
Antarctica terreinwagen

van dit type structuren om onder meer
de kwaliteit te handhaven. Een verschil
tussen beide bedrijven is wel dat WEG
veel meer verschillende soorten produc-
ten maakt en dat we bovendien de mo-
gelijkheid willen behouden om flexibel te
kunnen inspringen op vragen uit de
markt. Hierdoor leent het LEAN proces
zich in zekere mate voor verschillende
interne bedrijfsprocessen. Het bezoek
aan Scania is wat mij betreft een bevesti-
ging geweest: Toepassing van LEAN
helpt om te kunnen blijven voldoen aan
de vraag van de klant bij gelijktijdige op-
timalisatie van het productieproces.”

Ook bij WEG wordt

het LEAN-concept

toegepast om het

productieproces

van de elektromo-

toren te verbeteren

(foto: WEG).

Zuidpool expedities blijven sowieso opmerkelijk, maar de uitdaging
die Wilco van Rooijen en Edwin ter Velde aangaan is wel heel bijzon-
der. Zij willen in de winter van 2017 (het is daar dan ‘zomer’) namelijk
met hun door zonne-energie aangedreven ‘Solar Voyager’ terreinwa-
gen 2.300 km over Antarctica naar de geografische Zuidpool rijden.
FEDA lid Apex Dynamics leverde de reductoren voor de aandrijflijn
van het baanbrekende voertuig dat volledig met ‘schone technologie’
wordt gebouwd.

Naast zonnecellen voor de stroomop-
wekking wordt ook gebruikgemaakt van
‘schone onderdelen’ die zijn geprint uit
kunststof afval. De twee avonturiers noe-
men dit dan ook de ‘schoonste expeditie
ooit’. Los van de technische uitdagingen
moet er ook een oplossing worden ge-

vonden voor voedsel en drinkwater,
want op de Zuidpool kan het zomaar -90
°C worden. Dat is koud. Heel koud! Alle
systemen moeten onder deze extreme
omstandigheden feilloos blijven werken,
want even de Wegenwacht bellen zit er
op Antarctica niet in. Dat de zon in dat

jaargetijde 24 uur per dag schijnt is na-
tuurlijk prettig voor een wagen op
zonne-energie. Maar het is de enige
energiebron en daar moet alles mee
worden aangestuurd. Ook de verwar-
ming. De vier PD090­050 reductoren van
Apex Dynamics dragen bij tot de hoge
dynamische efficiencygraad, want ze zijn
compact, licht in gewicht en leveren een
groot koppel en een hoog rendement.
Dankzij een paar aanpassingen, waaron-
der toepassing van een low-temp smeer-
middel en speciale afdichtingen, zijn ze
bestand tegen de barre omstandigheden
op de Zuidpool. Kijk op www.Clean2An-
tarctica.com voor het laatste nieuws en

op www.apex-
dyna.nl voor de
specificaties van
de reductoren.

42-43-44-45_fedaactueel.indd 43 10-08-16 15:22

5

SW_FEDactueel_def.indd 44 12-04-17 16:20

Na eerdere uitgaven over hydrau-
liek, pneumatiek, elektromoto-
ren en de vorig jaar op de WoTS
gelanceerde FEDA Technische
Leergang Tandwielkasten, is het
nu de beur aan de leveranc ers
van co pressore om de v r-
schillende system n en th orieë
in een verhelderend boekwerkje
de revue te laten p sseren.

A teur Rob van den Brink van RB Hydrau-
icweb zegt erover: “In dez Technische
leergang worden d verschillende typen
compressoren met regelingen voor een
drukbereik van 4 tot 13 bar en de speci-
fi k toepassingen behandeld. Ingegaan
wordt op de natuurkundige achtergron-
den die een rol spelen bij het sam –
p rsen van lucht. Ook wor t de no ige
aandacht besteed aan de conditioneri g
va perslucht, onderhoud en mon to-
ri g, veiligheid, regelg ving, duurzaam-
heid en Total Cost of Ownership. Binnen
deze markt is sprake van een aantal dui-
delijke tren s. Zo mak n grote, ce trale

FEDA Technische Leergang Compressoren
in de maak

ompressoren steeds meer plaats voor
redundante systemen met twee of drie
compressoren. Daarbij wordt vaak geko-
zen voor een mix van compre s ren met
e n vast toerental en frequentiegere-
geld uitvoeringen, waarmee efficië ter
kan word n ingespeeld op variaties i de
vraag naar perslucht. Ook is energiebe-
sp ing ee ‘hot-item’ en vaak de r den
om ver u erde compressoren te vervan-
gen d ‘state-of-the-art’ compressor n
met IE3 motoren efficiëntere compres-
s runits. Stuk voor stuk ontwikkelingen
die ervoor zorgen dat de kosten van een
kubieke meter gegenereerde perslucht
dalen. Los van het gebruik van en ef-
ficiëntere compresso zijn er nog tal van
andere besparingsmogelijkheden. Bij-
voorbeeld d or via een warmtewisselaar
compr ssorwarmte terug te winnen e
te gebruiken voor proces- of ru mtever-
warming. Maar ook d or toepassing va
betere digitale regelingen, monitoring
van het persluchtverbruik, verlaging van
de werkdruk, voorkomen van lekkages
en een goede dimensionering van lei-

dingnet, filt – en drog runits kunnen de
kosten omlaag. Aan deze ieuwe Tech-
nische Leergang is grote behoefte, want
perslucht is en blijft een populair medium
voor het aanstu en van machines, syste-
men en componenten. De planning is
om het boekje in het vierde kwartaal van
dit jaar te laten verschijnen.”

FEDA Young Professional Award 2017
Vorig jaar werd op de WoTS voor de eerste keer de FEDA Young Pro-
fessional Award (YPA) uitgereikt. Winnaar erd het team van de
Saxion Hogeschool uit Enschede met het door hen ontwikkelde ‘Box-
fol ing D vic ’. D eerst editie van de YPA was een groot succes en
juryvoorzitter Michiel de Ruyter van het Br inport Industri s College
kondigde in Utrecht m teen aan dat er in 2017 wederom een YPA
competitie georganiseerd ga t wor en.

De Young Prof ssional Award is en initi-
atief van de FEDA onderwijsc mmissie en
bedoeld voor derdejaars HBO studenten
Mechatronica en Industriële Automatise-
ring. Elk de ln mend HBO ins ituut kan
maximaal d ie teams aanmelden. Een
jury beo rde lt vervolg ns alle projecten
en uiteindelijk worden er drie teams ge-
selecteerd. “De jury is inmiddels alwe r
bijeen geweest n nu worden de scholen
bezocht m ze te m tiveren m teams
af te vaardigen,” aldus een enthousiaste
Michiel de Ruyter.

Mel aan!
“Het is, na de eerste YPA al mete n
duidelijk geworden dat dit op meerdere
fronten spin-offs oplevert,” vervolgt de
Ruyter. “Studenten di in een team t –
rechtk men behoren tot d besten van
hun groep/jaar en bedrijven die projec-
ten aanmelden, make dus dir ct kennis
met uitgesproken technische talente .
Studenten, ie na hun studi zo sn l
mogelijk aan de slag willen, maken aan
de andere kant kennis met een mooi
bedrijf dat de ‘eerste keus’ heeft bij het

binnenhalen van veelbelovende t ch-
nici. Win win op meerdere fronten dus
en bedrijven/FEDA-leden mogen deze
kans natuurlijk niet laten ligg n. Daarom
een keiharde oproep, of eigenlijk een
w lgeme nd advies aan bedrijven om
projecten te beden en die door getale –
eerde HBO-student n opgepakt kunn

worden!” Meer informatie via het FEDA
secretariaat info@feda.nl

Eerste opzet van
de cover van de
nieuwe Technische
Leergang
Compressoren.

Juryvoorzi t r
Michiel de Ruyter:
“Laat deze kans
om technische
talenten in huis te
halen niet lopen!”

Uitreiking tijdens DFPTC- venement op 30 nov mber 2 17

SW_FEDactueel_def.indd 45 12-04-17 16:20

4 5 6 7 4 3 4 7 3 40