Pagina 46 van: Aandrijftechniek – nummer 1 – 2019
AANDRIJFTECHNIEK | februari 201946
aan of het noodzakelijk is om maatregelen te nemen, of het aan
te bevelen is om maatregelen te nemen of dat een situatie accep-
tabel is. Maatregelen probeer je daarbij in eerste instantie zodanig
te nemen dat ze leiden tot intrinsieke veiligheid; daarna breng
je beveiligingen aan (waarbij collectieve beveiligingen boven
individuele beveiligingen gaan) en tot slot kun je nog terecht bij
het verplicht stellen van persoonlijke beschermingsmiddelen en
het aanbrengen van waarschuwingen.”
Bepalen van de categorie
Om op basis van de risicoanalyse te komen tot het betref-
fende Performance Level voor een specifieke functie, wordt een
risicograaf gebruikt (figuur 3). Hiervoor wordt per gevaar beoor-
deeld wat de ernst is wanneer de gevaarlijke situatie inderdaad
optreedt (S – severity), de kans op blootstelling (F – frequency)
en de mogelijkheid om je aan het gevaar te onttrekken. Een voor-
beeld is te vinden in het kader. Het gevonden PL moet vervolgens
vergeleken worden met het PLr. Deze is te halen uit figuur 4
waarin de verschillende klassen van de PL zijn opgenomen en die
antwoordt geeft op de vraag ‘hoe zeker wilt u ervan zijn dat een
bepaalde gevaarlijke fout niet voorkomt’. Daarbij spelen onder
meer de MTTF (mean time to failure), DC – diagnostic coverage
/ in hoeverre wordt een veiligheidsgerelateerde component op
een goede werking gecontroleerd – en CCF een rol. CCF staat voor
common cause failure: gemeenschappelijke oorzaak van falen.
Juiste betrouwbaarheid
Tot slot is het noodzakelijk om – op basis van de zojuist
gevonden PLr – een categorie te bepalen. Dit is nodig om uitein-
delijk de juiste wijze van schakeling en veiligheidscomponenten
(sensoren, besturing en actuatoren) met de juiste betrouwbaar-
heid te kunnen selecteren. Criteria bij het bepalen van de cate-
gorie zijn onder meer: moet de structuur één of meerkanaals
(redundant) zijn uitgevoerd? Zijn er bewezen (gecertificeerde)
onderdelen beschikbaar en moet er rekening worden gehouden
met een bewaking van de functie?
Hoe hoger de categorie, hoe complexer het systeem. Dit is
onder meer geïllustreerd in figuur 5, waarbij I = input, L = logic
= O = output. Peter Albers: “Het gaat in het kader van dit artikel
te ver om uit te leggen hoe je uiteindelijk tot de juiste categorie
komt en deze vervolgens inpast in je ontwerp. Wel is een voor-
beeld gegeven hoe je een risicoanalyse aanpakt bij het topwerk
van een hijskraan. In een volgend artikel gaan we in op een prak-
tijkvoorbeeld bij Tata Steel waarbij alle stappen – inclusief DC,
MTTF en CCF – worden doorlopen.”<
www.platform-hydrauliek.nl
Fig. 6: Het doorlopen
van een risicograaf bij
de beoordeling van
het topwerk van een
hijskraan
||| RISICOGRAAF TOPWERK HIJSKRAAN
Wanneer het topwerk van een hijskraan faalt zal minimaal
ernstig letsel ontstaan. Hiermee is de ernst van het letsel S2.
Bij een inzet van 750 – 1000 uur per jaar (opgegeven waarden)
zullen vaak meer personen in de buurt zijn ten tijde van (veelal)
overslag. Dit betekent dat de mate van blootstelling hoog
is en de F uitkomt op 2. Voor de mogelijkheid om je van het
gevaar af te wenden wordt gekozen voor P1: het is mogelijk
onder specifieke omstandigheden. Mensen kunnen immers
weglopen van de gevaarlijke situatie maar er dient rekening te
worden gehouden met het feit dat hun focus op dat moment
ergens anders ligt. Positief in deze is dat de kraandrijver weer
met veilige snelheden kan werken. De doorlopen route is
geïllustreerd in figuur 6.
42-43-44-45-46_hydraulieksymposium.indd 46 04-02-19 15:12