www.AT-aandrijftechniek.nl FEBRUARI 2018 AT AANDRIJFTECHNIEK30
Tribologie en de invloed
op energiebesparing
Wrijving draagt vaak bij aan slijtage en er ontwikkelt zich vaak een
ongewenste hoeveelheid warmte. Door aandacht te besteden aan de
tribologische aspecten is deze wrijving te verminderen. Hierdoor wordt een
energiebesparing gerealiseerd maar tevens een langere levensduur. Zeker
binnen de machinebouw zijn op dit vlak nog stappen te maken. Belangrijk
volgens dr. ir. Julien van Kuilenburg: “Niet alleen vanwege een lagere TCO
maar óók in het kader van duurzaamheid.”
[tekst] Ing. Marjolein de Wit-Blok
Het samenspel tussen wrijving, slijtage
en smering wordt – eenvoudig gezegd –
onderzocht binnen het vakgebied ‘tribo-
logie’. Iemand die zijn hele werkzame
leven al bezig is met deze onderzoeken en
het toepassen van de resultaten, is dr. ir.
Julien van Kuilenburg. Na zijn studie werk-
tuigbouwkunde aan de TU Eindhoven is
hij gepromoveerd op het vakgebied tribo-
logie aan de universiteit Twente. Inmid-
dels heeft Van Kuilenburg zijn kennis in-
gezet en verbreed bij onder andere
Philips, TNO en M2i. Vorig jaar startte hij
met een nieuwe functie als senior tribolo-
gie specialist bij ASML. Daarnaast heeft hij
een persoonlijke interesse in de mogelijk-
heden van tribologie waar het aankomt
op het streven naar een duurzame we-
reld. “Ik ben onder meer lid van de orga-
nisatie ‘Het Groene Brein’,” geeft Van
Kuilenburg aan. “Dit is een groep waarin
honderd wetenschappers hebben plaats-
genomen die hun kennis beschikbaar stel-
len om onze leefomgeving duurzamer te
maken. Hierbij horen termen als circulaire
economie en cradle-to-cradle en ik sta op
de lijst bij het subthema ‘levensduur en
slijtage’. Want eigenlijk is het behoorlijk
eenvoudig: wanneer je slijtage kunt be-
perken door een goede smering, dan
neemt niet alleen de levensduur van het
apparaat toe maar bespaar je ook energie
door het verminderen van wrijving.”
Materialen en smeermiddelen
Energie besparen en levensduur verlen-
gen door een optimale smering klinkt als
een open deur. Toch zijn er maar weinig
machinebouwers die hun producten heb-
ben geoptimaliseerd ten aanzien van dit
onderwerp. Een positieve uitzondering is
onder meer Vanderlande die de zoge-
naamde ‘Blueveyor’ ontwikkelde. Een
transportband die volledig is geanaly-
seerd op de punten ‘materiaalgebruik’ en
‘smering’. “Daarbij is men verder gegaan
dan alleen kijken naar kostenbesparingen
en prestaties maar is het aspect duur-
zaamheid ook serieus meegenomen,”
Omdat een minimale vervuiling bij wafermachines zoals
deze TwinScan (inzet) van cruciaal belang is, vindt de
montage van deze machines plaats in een cleanroom.
Voor dit type machines is tribologisch onderzoek gedaan
om de wrijving te minimaliseren (foto’s: ASML).
30-31_asml.indd 30 05-02-18 09:37
