Onderzoekers van de Technische Universität München (TUM) zijn er als eersten in geslaagd om in het laboratorium de afwijkingen in de stand van de aardas te meten zonder ijkpunten in de ruimte te gebruiken. Zij hebben hiervoor de stabielste ringlaser in de wereld geconstrueerd.
De stand van de aardas slingert – als een bromtol die wordt aangestoten- onder invloed van de aantrekkingskracht van zon en maan, oceaanbewegingen, wind, luchtdruk en de elliptische vorm van de baan om de zon. De stand van de aardas en de draaisnelheid zijn gegevens die essentieel zijn bij positiebepaling door moderne navigatiesystemen.
In de ringlaser die voor de metingen wordt gebruikt doorlopen twee laserstralen in tegengestelde richting een vierkant met spiegels in de hoeken. Als deze opstelling beweegt doorloopt de laserstraal in de bewegingsrichting een langere weg dan de tegenovergestelde straal. Dit heeft invloed op de frequentie van de lasers, en uit de frequentieverschillen zijn de bewegingen af te leiden.
Prof. Schreiber, een van de onderzoekers, bij de ringlaser (foto: Carl Zeiss AG)
Om bewegingen van de aardas te meten is een bijzonder stabiele constructie nodig. De vier bij vier meter lange opstelling van de TUM is verankerd in een betonnen pilaar die op een diepte van ongeveer zes meter op massieve rots is vastgemaakt.
