De Olympische Spelen van Londen liggen nog vers in het geheugen. De openingscere-monie van de Spelen maakte een onvergetelijke indruk. Meer dan een miljard men-sen van over de hele wereld zagen live zeven op het oog massieve schoorstenen verbluffend snel vanuit de grond dertig meter de lucht in gaan. Wat al die mensen niet wisten, was dat die schoorstenen uit Nederland kwamen.
Ontwerpbureau Inventeq en Machinefabriek Hamminga realiseerden de techniek van de zeven schoorstenen, het spectaculairste onderdeel van de openingsceremonie van de Londense Spelen. Samen gaven deze be-drijven een interessante technische oplossing voor een lastige opgave.
De schoorstenen moesten verschijnen vanuit een bak onder het podium, die slechts twee meter hoog was. Een oplossing werd gevonden in de vorm van een enorme opblaasbare stof. Om deze ‘inflatables’ snel als ‘massieve’ schoorstenen omhoog te laten komen, moesten zeven machines worden ontworpen en gebouwd.
Om snel te kunnen werken verliepen het ontwerpen bij Inventeq en het vervaardigen van onderdelen bij ons grotendeels parallel. Het kwam voor dat er tijdens het draaien en frezen van onderdelen werden gebeld, omdat wijzigingen in het ontwerp nodig waren.
Techniek
In de top van elke ‘inflatable’ zat een stalen ring. Deze werd omhoog ge-trokken door lieren in het kabelgrid bovenin het dak van het stadion. Om de schoorsteen stevigheid te geven en zijn vorm te laten behouden, was het nodig om inwendig gespannen kabels te laten lopen. In de voet van de schoorsteen zat een hogesnelheidslier met ingebouwde slipkoppeling.
Hoewel de lier de kabels ook elektrisch onder spanning had kunnen houden, is gekozen voor een mechanische oplossing met een slipkoppeling met wrijvingsplaten. Dit garandeerde dat de schoorstenen altijd goed omhoog kwamen, zelfs in geval van stroomstoring.
Bij het omhoog gaan van de schoorstenen (het afwikkelen op de kabel-trommel) slipten wrijvingsplaten langs elkaar. Bij het omlaag gaan van de schoorsteen werd de motor van de lier aangezet om de kabels weer op te wikkelen. Om te grote warmteontwikkeling te voorkomen, moest een op maat gemaakte slipkoppeling worden ontworpen en gedraaid.
Alle functies van de lier, ventilatoren, pneumatische armen en de veilig-heidsbewakingen werden geregeld vanuit een bestu-ringskast in de machine. De motor van de lier werd bediend met een frequentieregelaar. De besturingskast bevatte ook een nooduitsysteem waarmee de stroomtoevoer van de machine kon worden verbroken.
Het volledig artikel vindt u in het oktober-nummer van Aandrijftech-niek.
