Olie is bij alle machines is een belangrijk middel om te koelen en slijtage te verminderen. Om persluchtapparatuur goed te laten werken komen er nog enkele eisen bij zoals detergerend en dispergerend vermogen, bestandheid tegen oxidatie en geschiktheid voor hoge drukken. Hoewel synthetische olie duurder is, kunnen de uiteindelijke kosten lager zijn.
Een goed detergerend vermogen vermindert de kans op afzetting van kooldelen op hete plekken zoals in compressoren. Als olie aan hogere temperaturen blootstaat, Een bekend probleem is koolafzetting op perskleppen van zuigercompressoren die de doorstroming belemmeren, waarna de temperatuur verder toeneemt en er gevaar ontstaat voor brand of zelfs een explosie.
Een goed dispergerend vermogen is nodig om gevaar voor samenklontering van kooldelen tegen te gaan. Omdat olie oxideert, additieven geleidelijk verloren gaan en de viscositeit kan veranderen, is een regelmatige olieverversing noodzakelijk.
Specifieke eigenschappen
Bij olie-ingespoten schroefcompressoren moet olie fysiek contact tussen de twee rotoren voorkomen en spleten afsluiten zodat er geen perslucht kan terugstromen. Omdat de olie ook dient voor de afvoer van de compressiewarmte wordt tijdens de compressie een hoeveelheid ingespoten. Tijdens het inspuiten slaat de olie met kracht tegen de rotoren zodat de olie veel lucht opneemt en er grote kans is op schuimvorming. Om dat tegen te gaan moet de olie zijn voorzien van een additief dat de oppervlaktespanning vermindert zodat de wand van een luchtbel eerder breekt.
Waterdamp in perslucht condenseert en mengt zich met de olie, wat het verouderingsproces van olie versnelt. Een primaire additief gaat de vorming van vrije radicalen (zuurstof) tegen, maar dat effect neemt tijdens het gebruik geleidelijk af. Een secundaire additief neemt de taak over door de vrije zuurstofatomen in te kapselen zodat het verouderingsproces trager verloopt.
In olievrije compressoren komt olie alleen voor in de tandwielkast en die is gewoonlijk volkomen gescheiden van de compressieruimte.
Bij schottencompressoren moet de olie zorgen voor een stabiele film tussen de schotten en het huis. Ook moet de olie garanderen dat de schotten gemakkelijk in en uit de rotor schuiven.
Olie voor vacuümpompen staat minder bloot aan hoge temperaturen, luchtinsluitingen en water en zijn daardoor minder belast.
Adviezen
Olieproducenten geven gebruikers van compressoren adviezen over de soort olie die het meest voor de specifieke compressor geschikt is. Ze gaan daarbij in eerste instantie uit van de voorschriften van de fabrikant. Als een bedrijf is gestandaardiseerd op een bepaald fabricaat smeerolie dat niet in de smeervoorschriften is opgenomen, zal de olieproducent zelf een smeermiddel selecteren dat zonder risico te gebruiken is. In bijzondere omstandigheden kan de olieproducent afwijken van de voorschriften.
Omdat olie verversen kosten met zich meebrengt, willen bedrijven de intervallen verlengen. Dat kan mits de belangrijkste eigenschappen van de olie geregeld in een laboratorium worden gecontroleerd. Dat is bij veel oliemaatschappijen (onder meer Total) mogelijk.
