Het Institut für Mechatronik aan de Technische Universi-tät Chemnitz biedt met zijn menselijk model ‘Dynamicus’ een universeel hulpmiddel voor bewegingsanalyses. De huidige focus ligt op de toe-passing in de ergonomie. Het Institut für Mechatronik aan de TU Chemnitz biedt met zijn menselijk model ‘Dyna-micus’ een universeel hulpmiddel voor bewegingsanalyses. Dit model wordt gebruikt om werkplekken ergonomisch vorm te geven maar ook om medewerkers (bijvoorbeeld bij de montage) zodanig te trainen dat ze ongezonde bewegingen vermijden.
Als de bevolking ouder wordt, dan geldt dat ook voor het personeelsbe-stand van bedrijven. Veel ondernemingen hebben erkend, dat ze hun medewerkers optimaal moeten inzetten, zodat ze ook lang inzetbaar en gezond blijven. Bij grote concerns zoals Volkswagen is het intussen regel of zelfs verplicht om elke werkplek ergonomisch te evalueren.
Met Dynamicus simuleren de wetenschappers de wisselwerking tussen mens en omgeving. Het blijkt niet uit te maken in welke situatie het model wordt gebruikt, het verloop is steeds hetzelfde. Basis is het vastleggen van de bewegingen met video of met sensoren. Daarvoor kunnen de onderzoekers in het laboratorium belangrijke ijkpunten op het lichaam vastleggen zoals op armen, benen en gewrichten.
Dynamicus
In eerste instantie bestaat Dynamicus uit een grafische wirwar van talrijke lijnen, die het verloop van bewegingen weergeven. Het programma coör-dineert dit tot een complete simulatie en houdt daarbij rekening met alle hoeken van de gewrichten en ruimtecoördinaten. Met Dynamicus zijn op deze manier alle bewegingsstadia voorwaarts en achterwaarts te volgen. De gebruiker is zich door een overzichtelijk bedieningspaneel niet bewust van het feit dat er zoveel gecompliceerde wiskunde in de driedimensionale figuur steekt.
Het werkveld van het instituut omvat ook simulaties voor het evalueren van werkzaamheden. De werkplekken worden volgens een puntensysteem be-oordeeld. Tot nog toe werd dit gedaan met een tijdrovend screening proces, waarbij experts video-opnames beoordeelden. Met Dynamicus kunnen de onderzoekers de procedures belangrijk sneller uitvoeren. Als ze een ar-beidsproces van een minuut vastleggen, levert het menselijk model het resultaat al na drie minuten, terwijl voor screening een uur gebruikelijk is.
Hierdoor zouden niet alleen veel meer werkplekken kunnen worden geëva-lueerd, maar kunnen ook gemakkelijk varianten worden uitgetest. Als de ergonomie op de werkplek niet is te verbeteren, kan in ieder geval de taakverdeling vaker roteren, zodat niemand te lang wordt blootgesteld aan een ongunstige belasting. Het doel van de condities is niet altijd de maxi-male prestatie van de werknemer, maar zijn belastbaarheid over een lange periode.
Basis
Basis voor het gebruik van Dynamicus in de ergonomie bij Volkswagen was verbetering van de opnametechniek. De werknemers die worden onder-zocht, dragen sensoren om hun bewegingen te kunnen volgen. De sensoren moeten data opnemen, gedeeltelijk direct verwerken en daarna doorgeven, maar ze mogen slechts een beperkte omvang hebben om de gebruikers niet te beperken. Miniaturisering van deze techniek was dus voorwaarde voor het gebruik van het menselijk model in de arbeidswetenschap.
Voor de toepassing bij de ergonomische onderzoeken worden markeringen op de belangrijkste lichaamspunten zoals armen, benen en gewrichten aan-gebracht. Hiermee kan de beweging als een afbeelding worden opgenomen. Omdat de onderzoeken vaak op begrensde arbeidsplaatsen worden gedaan, zoals bij montage in het interieur van een auto, worden de markers gedeeltelijk afgedekt. Om te zorgen dat er toch data worden opgenomen, gebruikt men bovendien inertiesensoren.
Het Institut für Mechatronik wil het gekoppelde systeem samen met Advanced Realtime Tracking doorontwikkelen en op de markt brengen.
