Energiezuinig had bij de bouw van liften jarenlang nauwelijks aandacht. De belangrijkste kenmerken waren veiligheid, comfort en ruimte. Intussen spelen zuinigheid en besparingsmaatregelen en de daarmee verbonden reductie van de CO2-emissies ook in de utiliteitsbouw een belangrijke rol.
Het EU project ‘Energy efficient elevators en escalators’, kortweg E4-project, wordt gecoördineerd door de universiteit in Coimbra (Portugal). Het onderzoek van het Fraunhofer instituut voor systeem- en innovatie onderzoek ISI in het kader van dit project houdt zich bezig met de vermindering van het energieverbruik van liften en roltrappen in kantoren en flatgebouwen van Europa.
In de 27 staten van de EU zijn momenteel 4,8 miljoen liften in gebruik, tweederde in flatgebouwen en de rest in de industrie. In het kader van de studie werden in heel Europa de verschillende soorten liften onderzocht op hun energieverbruik. Daarbij werd zowel gekeken naar stilstand als in bedrijf. De studie leverde omgerekend een jaarlijks energieverbruik op van liften in Europa van rond de 18 TWh, evenveel als door het treinverkeer in Duitsland wordt gebruikt. Alle liften in flatgebouwen en industrie gebruiken in rust circa 70% van het jaarlijkse energiegebruik. In kantoorgebouwen bedraagt het stilstandaandeel door intensiever gebruik circa 40%.
Een dual rotor met PMSM-technologie (permanent magnet synchornous motor) verbruikt tot 70% minder energie dan conventionele aandrijvingen (foto: Kone)
Helft besparen op energie
De eerste rendabele en met geringe kosten in te voeren mogelijkheid om het energieverbruik te verminderen is het uitschakelen van de binnenverlichting bij stilstand. Andere mogelijkheden voor energiebesparing liggen in het gebruik van moderne technologieën zoals het toepassen van aandrijvingen en onderdelen met een hoog rendement of uitschakelbare componenten. Comfort en veiligheid blijven ook bij deze maatregelen door de hoogwaardige techniek gewaarborgd. In doorsnee kan daarmee de helft van de totnogtoe gebruikte energie worden bespaard.
Ontwerp en planning
In de praktijk worden zulke oplossingen nog niet consequent toegepast. Juist aan de kant van de gebruiker bestaat nog een gebrek aan interesse en informatie met betrekking tot dit thema.
Bij het totale energiegebruik van liften dient zowel het gebruik als de stilstand en het gebruikerspatroon te worden bekeken. Bij een weinig gebruikte lift in een flat wordt bijvoorbeeld de reductie bij stilstand in de regel groter en goedkoper dan maatregelen voor energieterugwinning tijdens het gebruik. De beschouwingen over energie efficiëntie bij de liften moet zich in principe uitspreiden over de totale levensduur van het systeem , te beginnen bij de planning van het ontwerp, de keuze van zuinige componenten en de intelligente aansturing met de totale controle op alle aspecten bij de installatie, het gebruik en het onderhoud van het systeem.
De studie is hier te downloaden
