Robotica is een breed terrein; het varieert van grasmaaiers en stofzuigers tot industriële robots en zogenoemde zorgrobots. Deze laatste zijn bedoeld voor langdurige zorg, niet voor medische zorg en niet voor behandelmethoden. Hogeschool Zuyd houdt zich bezig met onderzoek naar het gebruik van zorgrobots.
Het centrale doel van het onderzoeksteam is het ondersteunen van zorginstellingen en zorgverleners. Hun uitdaging van senior onderzoeker Dr. GertJan Gelderblom is om daarvoor geschikte robots te ontwerpen en te bouwen. In zijn visie is de robot een zelfstandige entiteit die aan de hand van de omgevingskenmerken in staat is om zelf iets te bewerkstelligen.
“Ook in de toekomst wordt een systeem of robot niet aangestuurd door bijvoorbeeld een tele-operator. Ouderen die thuis wonen, willen zelf bepalen waarvoor en wanneer de robot wordt ingezet. Zij geven de robot een taak op, ongeacht hoe die er uit ziet, en de robot voert dat uit. Wij ontwikkelen instrumenten om zorgverleners en mensen te ondersteunen. Ons werk is gericht op het ondersteunen, niet op het overnemen van zorg”, aldus Gelderblom.
Menselijk aspect
Zware werkzaamheden of taken waar een patiënt of oudere geen hulpverlener bij wil hebben, zijn misschien door een machine of robot te doen. Gelderblom praat liever over slimme machines dan over robots. “Het woord robot wordt direct geassocieerd met een humanoïde, die van alles voor je gaat regelen en dingen doen die de persoon misschien helemaal niet wil. Voordat het werkelijk zo ver is, zijn we minimaal twintig jaar verder. Wij zoeken naar toepassingen die morgen inzetbaar zijn. Er zijn nú problemen in de zorg en die moeten nú worden opgelost, niet in 2050.”
Het maken van een robot betekent nog niet dat deze direct kan worden toegepast in de zorg. De zorgverlener moet aan het nieuwe apparaat wennen. Met de robot verandert het werk. Zorgverleners wil je ontlasten in de fysiek zware taken, de vervelende taken of de (privacy) gevoelige taken. Ze moeten worden ondersteund om het resultaat te verkrijgen dat je wilt bereiken en optimaliseren.
Geen enkele zorgrobot geschikt
Een van zijn teamleden heeft een studie gedaan naar de taken van de ideale zorgrobot. Mensen moeten eten, worden aangekleed, in en uit bed worden geholpen, kousen aan- en uittrekken, naar de wc kunnen en medicijnen innemen. Ze hebben ondersteuning nodig om thuis te kunnen blijven wonen, ze willen een robot niet voor de gezelligheid.
Volgens Gelderblom kan momenteel geen enkele robot de gewenste (zorg)taken uitvoeren. Daarbij komt dat het aspect veiligheid essentieel is. Een sterke robot die een oudere uit bed tilt, is potentieel ook een moordwapen.
Zaken die wel eenvoudig door een robot kunnen worden uitgevoerd, zijn functionaliteiten die binnen de ICT liggen. Dit zijn functies waarvoor geen robot hoeft te worden ingezet. Een of meer tablets in huis zijn niet alleen goedkoper, maar ook effectiever. Voor terugkerende taken zoals tillen bestaan trouwens al standaard oplossingen, zoals tilliften.
Een zorgrobot die alles kan is een illusie. Er is ook geen machine die én kan koffiezetten, wassen, vaatwassen, stofzuigen etcetera.
Het volledig artikel vindt u in het maart-nummer van Aandrijftechniek.
